Tachografy w Busach: Nowe regulacje UE od 1 lipca 2026

Pakiet Mobilności i obowiązkowe tachografy w busach od 1 lipca 2026

Pakiet Mobilności wprowadza znaczące zmiany w przepisach dotyczących przewozów drogowych. Jedną z kluczowych modyfikacji jest rozszerzenie obowiązku stosowania tachografów na mniejsze pojazdy dostawcze.

W jakich busach tachografy będą obowiązkowe?

Jeśli zastanawiasz się, kiedy dokładnie w busie tachograf będzie niezbędny, to już spieszymy z odpowiedzią, a regulacje dotyczące tachografów precyzyjnie określają zakres obowiązku montażu.

Od 1 lipca 2026 roku obowiązek posiadania tachografu będzie dotyczył wszystkich pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej (DMC) powyżej 2,5 tony, wykorzystywanych w międzynarodowym transporcie zarobkowym.

Nowe przepisy dotyczące tachografów obejmują zatem:

• Pojazdy dostawcze (kategorii N1) o DMC od 2,5 do 3,5 tony;
• Zestawy pojazdów, w których sam bus może mieć mniejszą masę (np. 2,2 tony), ale DMC (dopuszczalna masa całkowita) zespołu pojazdów przekracza granicę 2,5 tony;
• Pojazdy elektryczne i te zasilane paliwami alternatywnymi, które ze względu na ciężar akumulatorów lub zbiorników paliwa często przekraczają standardowe limity wagowe.

Warto zaznaczyć szczególny przypadek pojazdów elektrycznych i zasilanych paliwami alternatywnymi. Dla tych pojazdów ustawodawca dopuścił wyższą DMC wynoszącą 4,25 tony - bez konieczności posiadania innej kategorii prawa jazdy niż B. Jednak nie zwalnia to ich z obowiązku posiadania tachografu, jeśli są wykorzystywane w przewozach międzynarodowych.

Czy obowiązek posiadania tachografu dotyczy tylko nowych busów do 3,5 tony?

przepisy dotyczące tachografów w busach nie różnicują pojazdów ze względu na datę ich produkcji czy rejestracji. Obowiązek montażu tachografów dotyczy zarówno nowych busów rejestrowanych po 1 lipca 2026 roku, jak i pojazdów zarejestrowanych wcześniej, jeśli będą nadal wykorzystywane w ruchu międzynarodowym.

Oznacza to, że tachograf w busie do 3,5 t będzie obowiązkowy w przedsiębiorstwach transportowych, jeżeli te chcą kontynuować działalność w transporcie międzynarodowym po ww. dacie.

Zgodnie z unijnymi przepisami, od 1 lipca 2026 roku wszystkie busy o DMC pojazdu powyżej 2,5 tony wykonujące zarobkowy transport towarów poza granice kraju będą musiały mieć zainstalowany w busie tachograf, a kierowca będzie zobowiązany go używać.

Jakie przewozy busami są wyłączone z obowiązku montażu tachografów?

Pakiet Mobilności, mimo rozszerzenia obowiązku stosowania tachografów na mniejsze pojazdy, przewiduje liczne wyjątki. Warto dokładnie przeanalizować, które rodzaje przewozów pozostaną zwolnione z tego obowiązku nawet po 1 lipca 2026 roku.

Czy przewozy krajowe wymagają montażu tachografów?

Rozporządzenie jednoznacznie wyłącza przewozy krajowe z obowiązku montażu tachografów. Oznacza to, że busy o DMC (dopuszczalna masa całkowita) do 3,5 tony używane wyłącznie w przewozach na terenie Polski nadal nie będą musiały posiadać tachografów. Wyłączenie to dotyczy zarówno transportu towarów, jak i osób, pod warunkiem, że przewozy odbywają się w granicach jednego kraju.

Warto podkreślić, że decydującym czynnikiem jest charakter przewozu (krajowy vs. międzynarodowy), a nie miejsce rejestracji firmy. Jeśli polska firma zarejestruje działalność na terenie innego państwa członkowskiego, na przykład Niemiec, i będzie wykonywać przewozy wyłącznie na terenie tego kraju, również nie będzie musiała stosować tachografów po 1 lipca 2026 roku.

Jakie są zasady dla przewozów pasażerskich?

Przepisy dotyczące obowiązkowych tachografów w pojazdach o DMC powyżej 2,5, a niższym niż 3,5 tony odnoszą się wyłącznie do przewozu rzeczy.

Jeżeli pojazdy służą do przewozów pasażerskich, w takiej sytuacji stosowanie tachografu nie uległo zmianie - tachografy nadal będą wymagane tylko w autobusach mieszczących więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą.

Małe busy osobowe (mikrobusy) mieszczące do 9 osób łącznie z kierowcą pozostaną zwolnione z obowiązku montażu tachografu, nawet jeśli będą wykorzystywane w transporcie międzynarodowym. Ponadto, rozporządzenie (WE) nr 561/2006 wyłącza spod swoich przepisów wykonywanie przewozu drogowego pojazdami używanymi do przewozu osób w ramach przewozów regularnych, których trasa nie przekracza 50 km.

Dodatkowe wyłączenie dotyczy pojazdów wyposażonych w 10 do 17 miejsc siedzących, używanych wyłącznie do niehandlowego przewozu osób. W takiej sytuacji stosowanie tachografu, mimo przekroczenia progu 9 osób, również nie będzie obowiązkowe.

Kiedy przewozy na potrzeby własne są zwolnione z obowiązku?

Przewóz na potrzeby własne, zarówno w wydaniu międzynarodowym jak i krajowym, pozostanie zwolniony z nowych regulacji dotyczących tachografów. Jest to istotne wyłączenie dla przedsiębiorstw, które transportują własne towary i nie świadczą usług transportowych komercyjnie.

Aby transport mógł zostać uznany za przewóz na potrzeby własne, przepisy dotyczące tachografów wymagają, aby:

• Busy realizujące transport był prowadzone przez przedsiębiorcę lub jego pracowników zatrudnionych na umowę o pracę (nie na umowę zlecenie lub inną formę zatrudnienia);
• Przedsiębiorca posiadał tytuł prawny do dysponowania pojazdami;
• Przewożone rzeczy były własnością przedsiębiorcy lub został przez niego sprzedane, kupione, wynajęte, wydzierżawione, wyprodukowane, wydobyte, przetworzone lub naprawione;
• Celem przejazdu był przewóz osób lub rzeczy na własne potrzeby przedsiębiorstwa.

Busy o DMC powyżej 2,5 tony używane do przewozów na potrzeby własne są zwolnione z konieczności stosowania tachografów. Jednakże w przypadku przewozu pojazdami z przyczepą, gdzie DMC zespołu pojazdów przekracza przekracza 3,5 tony, inteligentny tachograf może być wymagany, nawet w przewozach na potrzeby własne.

Przepisy przewidują również wyjątki dla pojazdów używanych przez przedsiębiorstwa rolnicze, ogrodnicze, leśne, gospodarstwa rolne lub rybackie do przewozu rzeczy w ramach własnej działalności gospodarczej w promieniu do 100 km od bazy przedsiębiorstwa.

Ponadto, wyłączenia od obowiązku stosowania tachografu dotyczą przewozów na drogach wewnątrz obiektów, takich jak porty, obszary międzyportowe oraz terminale kolejowe.

Firmy muszą przygotować się na nowe obowiązki

Wprowadzenie tachografów w busach o DMC od 2,5 do 3,5 tony wymaga od przedsiębiorstw transportowych przeprowadzenia szeregu przygotowań organizacyjnych i technicznych.

Obowiązkowy tachograf do busa, a karty kierowcy i przedsiębiorstwa

Od 1 lipca 2026 roku przedsiębiorstwo transportowe posiadające busy nie tylko musi mieć tachograf w tych pojazdach, ale też musi posiadać odpowiednie karty cyfrowe. Zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 165/2014, niezbędne są dwa rodzaje dokumentów:

• Karta kierowcy – osobisty dokument umożliwiający rejestrowanie czasu pracy w tachografie. Wydawana jest przez Państwową Wytwórnię Papierów Wartościowych za opłatą około 150-200 zł. Ważność karty wynosi maksymalnie 5 lat, jednak nie może być dłuższa niż okres ważności prawa jazdy posiadacza. Brak karty kierowcy skutkuje mandatem do 2000 zł dla kierowcy oraz do 10 000 zł dla przewoźnika drogowego.
• Karta przedsiębiorstwa – służy do odczytu i zabezpieczania danych z tachografu. Umożliwia pobieranie informacji z urządzenia oraz blokowanie dostępu osobom nieupoważnionym. Koszt karty firmowej wynosi 282,90 zł, a jej ważność to 5 lat. Należy pamiętać, że karta przedsiębiorstwa nie może być używana podczas jazdy – tachograf traktuje taką sytuację jako naruszenie przepisów.

Wnioski o wydanie kart należy składać z odpowiednim wyprzedzeniem, aby uniknąć przestojów w działalności transportowej.

Licencja wspólnotowa

Dodajmy, że wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego w wydaniu międzynarodowym pojazdami wymaga od przedsiębiorstwa posiadania licencji wspólnotowej. Wymóg ten wszedł w życie 1 stycznia 2023 roku i obowiązuje w przypadku wykonywanie przewozów międzynarodowych pojazdami lub zespołem pojazdów o DMC pomiędzy 2,5 - 3,5 t.

Obowiązkowy tachograf cyfrowy w busie i wymóg jego obsługi

Art. 33 rozporządzenia (UE) nr 165/2014 nakłada na przedsiębiorstwa transportowe obowiązek właściwego szkolenia z obsługi tachografu. Zakres tego obowiązku obejmuje:

• Zapewnienie odpowiedniego wyszkolenia kierowców w zakresie prawidłowego działania tachografów;
• Przeprowadzanie regularnych kontroli właściwego użytkowania urządzeń;
• Powstrzymanie się od udzielania kierowcom zachęt mogących skłaniać do niewłaściwego używania tachografów.

Szkolenia z obsługi tachografu powinny koncentrować się na praktycznej obsłudze urządzeń. Kierowcy muszą opanować wybieranie odpowiednich trybów (jazda/praca/odpoczynek), logowanie i wylogowanie kartą, reagowanie na komunikaty, które podają najnowsze tachografy oraz opisywanie wydruków.

Dodatkowo szkolenia powinny obejmować procedury postępowania w przypadku awarii urządzenia lub karty kierowcy.

Chociaż przepisy dotyczą głównie kierowców, zaleca się również przeszkolenie przedsiębiorców, osób zarządzających transportem oraz kadry kierowniczej z zasad obsługi tachografów.

Używanie tachografu cyfrowego, a obowiązek pobierania danych

Obowiązki związane z tachografami obejmują również systematyczne pobieranie i przechowywanie danych. Przepisy określają precyzyjne terminy:

• Dane z tachografu należy pobierać co najmniej raz na 90 dni;
• Dane z karty kierowcy muszą być odczytywane co 28 dni.

Jeśli kierowca nie korzystał z karty w danym okresie, pobieranie danych nie jest konieczne.

Wszystkie pobrane pliki należy archiwizować w bezpieczny sposób przez minimum rok od daty ich pobrania. Za brak danych przewidziano kary do 500 zł za każdy brakujący dzień. Podczas kontroli drogowej lub w przedsiębiorstwie inspektorzy mogą zażądać okazania tych danych, a ich brak lub zaniedbanie terminowego odczytu traktowane jest jako poważne naruszenie.

Firmy powinny wdrożyć skuteczne procedury zarządzania danymi, w tym ich pobierania, analizowania i bezpiecznego przechowywania. Warto rozważyć zakup odpowiedniego sprzętu, takiego jak czytniki do kart kierowców i tachografów, oraz systemy do archiwizacji danych.

Harmonogram wdrażania tachografów G2V2 został już ustalony

Komisja Europejska określiła szczegółowy harmonogram wprowadzania inteligentnych tachografów drugiej generacji (G2V2) dla różnych kategorii pojazdów, w tym busów. Etapowe wdrażanie obowiązku rozpoczęło się już w 2023 roku i będzie kontynuowane do 2026 roku.

Brak tachografu grozi wysokimi karami finansowymi

Nieprzestrzeganie przepisów dotyczących tachografów może skutkować poważnymi konsekwencjami finansowymi zarówno dla kierowców, jak i przedsiębiorstw transportowych. Wysokość kar różni się znacząco w poszczególnych krajach Unii Europejskiej, co stanowi dodatkowe wyzwanie dla firm realizujących transport międzynarodowy .

Jakie sankcje przewidziano w Polsce i krajach UE?

Polskie przepisy ustanawiają karę 10 000 zł dla firmy transportowej oraz 2 000 zł dla osoby zarządzającej transportem za brak wymaganego tachografu. Jednak w innych państwach członkowskich sankcje mogą być znacznie surowsze.

Dla przykładu - Niemcy stosują system kar progresywnych - nawet 750 euro dziennie dla przedsiębiorcy (maksymalnie 30 000 euro) oraz 250 euro dziennie dla kierowcy (maksymalnie 5 000 euro). Z kolei Francja przewiduje kary do 30 000 euro, a nawet możliwość pozbawienia wolności do jednego roku. Za to we Włoszech kierowca może zostać ukarany grzywną od 866 do 3 464 euro oraz zawieszeniem prawa jazdy na okres od 15 do 90 dni, a w Holandii standardowa kara administracyjna wynosi 4 400 euro.

Warto zaznaczyć, że w wielu krajach konsekwencje nie ograniczają się wyłącznie do kar finansowych. Pojazd może zostać unieruchomiony do czasu wymiany tachografu, co powoduje dodatkowe straty operacyjne dla przewoźnika drogowego .

Kto ponosi odpowiedzialność za naruszenia przepisów?

Odpowiedzialność za przestrzeganie przepisów spoczywa zarówno na kierowcy, jak i na przedsiębiorstwie transportowym. Kierowca musi posiadać przy sobie ważną kartę tachografu podczas jazdy - brak karty, jej uszkodzenie lub utrata ważności skutkuje mandatem w wysokości 300 zł.

Przedsiębiorstwo transportowe ponosi jednak główną odpowiedzialność za zapewnienie zgodności z przepisami. Zgodnie z orzecznictwem sądowym, zarządzający transportem odpowiadają administracyjnie za naruszenia, nawet jeśli nie mieli bezpośredniego wpływu na ich powstanie. Rażące wykroczenia, takie jak ingerencja w dane tachografu, mogą skutkować grzywną do 5 000 zł, a podłączenie niedozwolonych urządzeń zakłócających pracę tachografu - nawet do 10 000 zł.

Jakie konsekwencje wiążą się z brakiem ewidencji czasu pracy?

Brak ewidencji czasu pracy kierowcy stanowi poważne naruszenie obowiązków pracodawcy. Grozi za to kara grzywny od 1 000 zł do nawet 30 000 zł. Prawidłowo prowadzona ewidencja jest obowiązkowa dla wszystkich pracodawców, niezależnie od liczby zatrudnionych pracowników.

Za każdego kierowcę, dla którego nie prowadzi się ewidencji czasu pracy, pracodawca może zostać ukarany grzywną w wysokości 1 000 zł. Fałszowanie ewidencji lub odmowa jej udostępnienia kontrolerom może skutkować karą sięgającą 8 000 zł. W skrajnych przypadkach podrabianie lub przerabianie dokumentacji może prowadzić do kary ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat.

Tachografy w busach - nowe przepisy UE od 1 lipca 2026. Podsumowanie

Od 1 lipca 2026 roku wszystkie busy o DMC od 2,5 do 3,5 tony wykonujące międzynarodowy przewóz towarów lub przewozy kabotażowe będą musiały posiadać inteligentny tachograf G2V2. Regulacje obejmą około 40 tysięcy pojazdów należących do polskich przewoźników. Z obowiązku zwolnione pozostają przewozy krajowe, transport na potrzeby własne oraz busy osobowe do 9 osób.

Przedsiębiorstwa muszą liczyć się z kosztami zakupu i montażu urządzeń (3000-5500 zł za pojazd), wydatkami na karty kierowcy (150-200 zł) i karty przedsiębiorstwa (około 283 zł), a także szkoleniami z obsługi tachografów.

Warto zaznaczyć, że regulacje dotyczące tachografów przewidują kary za nieprzestrzeganie przepisów. W Polsce wynoszą one 10 000 zł dla firmy i 2 000 zł dla kierowcy, a w innych krajach UE mogą sięgać nawet 30 000 euro.

Jeżeli wiesz, że Twoja firmę transportową czeka obowiązkowy montaż tachografu w busie do 3,5 t i potrzebujesz porady, skontaktuj się z nami! Pomożemy także w innych aspektach związanych z pracą przewoźnika drogowego - księgowości w transporcie międzynarodowym, jak i krajowym, czy rozliczaniu czasu pracy kierowców.

Wprowadzenie tachografów cyfrowych w busach od 1 lipca 2026 roku - Najczęściej zadawane pytania

Poniżej zebraliśmy pytanie dotyczące tachografów w busach, które najczęściej słyszymy i udzieliliśmy na nie odpowiedzi. Jeżeli brakuje wśród nich kwestii, która Cię ciekawi, skontaktuj się z nami, a nasi specjaliści chętnie udzielą wsparcia!

Czy wszystkie busy będą musiały mieć tachografy od 1 lipca 2026 roku?

Nie, obowiązek dotyczy tylko busów o DMC od 2,5 do 3,5 tony używanych w międzynarodowym transporcie towarów. Brak tachografu jest dopuszczalny w międzynarodowym przewozie drogowym, jak i krajowym, wykonywam na potrzeby własne. Zwolnione z tego wymogu są także małe busy osobowe.

Jakie kary grożą za brak tachografu w busie?

Kary różnią się w zależności od kraju. W Polsce może to być 10 000 zł dla firmy i 2 000 zł dla kierowcy. W innych krajach UE kary mogą sięgać nawet 30 000 euro. Dodatkowo pojazd może zostać unieruchomiony do czasu montażu tachografu.

Czy kierowcy busów będą musieli przejść specjalne szkolenia?

Nowe przepisy nie tylko wymagają stosowania tachografów w busach, ale też przeszkolenia kierowców w zakresie ich obsługi. Do tego zobowiązane są firmy transportowe. Szkolenia powinny obejmować praktyczną obsługę urządzeń, wybór odpowiednich trybów pracy oraz procedury postępowania w przypadku awarii.

Jak często należy pobierać dane z tachografu?

Dane z tachografu należy pobierać co najmniej raz na 90 dni, natomiast dane z karty kierowcy - co 28 dni. Wszystkie pobrane dane muszą być archiwizowane przez minimum rok od daty pobrania.

Ile kosztuje montaż tachografu w busie?

Koszt montażu tachografu w busie może wynieść od 3000 do 5500 złotych, w zależności od modelu urządzenia. Cena obejmuje zakup tachografu, jego montaż oraz kalibrację. Należy pamiętać, że wymagany jest inteligentny tachograf G2V2.

Czy starsze busy muszą być wyposażone w tachografy?

Obowiązek doposażenia dotyczy także starszych pojazdów, jeśli są wykorzystywane w międzynarodowym transporcie drogowym. Zgodnie z harmonogramem:

• Pojazdy zarejestrowane przed 15 czerwca 2019 r. (posiadające tachografy analogowe i cyfrowe G1) muszą zostać wyposażone w tachografy G2V2 do 31 grudnia 2024 r.
• Pojazdy zarejestrowane między 15 czerwca 2019 r. a 21 sierpnia 2023 r. (posiadające tachografy G2V1) muszą przejść modernizację do 19 sierpnia 2025 r.